Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite (DEHB) - Kayseri

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocukluk çağında başlayan ve yetişkinlikte de devam edebilen nörogelişimsel bir bozukluktur. Kayseri'de DEHB tanısı, tedavisi ve destek hizmetleri hakkında ebeveynler için kapsamlı rehber.

DEHB Nedir?

DEHB, üç ana belirtiyle karakterizedir:

1. Dikkat Eksikliği: Konsantrasyon ve odaklanma güçlüğü
2. Hiperaktivite: Aşırı hareket ve enerji
3. Dürtüsellik: Düşünmeden hareket etme

DEHB Tipleri

1. Dikkat Eksikliği Ağırlıklı (ADD):

• Konsantrasyon problemleri
• Unutkanlık
• Dağınıklık
• Hiperaktivite YOK

2. Hiperaktif-Dürtüsel Ağırlıklı:

• Sürekli hareket
• Sabırsızlık
• Konsantrasyon nispeten iyi

3. Kombine Tip:

• Her iki belirtide var (en yaygın)

DEHB Belirtileri

Dikkat Eksikliği Belirtileri

Kayseri'deki okullarda öğretmenlerin fark ettiği:

Akademik:

• Ödevleri bitirememe
• Dikkatsiz hatalar
• Öğretmeni dinlememe
• Ders çalışırken dağılma
• Sık sık eşya kaybetme

Günlük Yaşam:

• Talimatları takip edememe
• Unutkanlık (ödev, ders kitabı)
• Oyuncakları, eşyaları kaybetme
• Planlamada zorluk

Hiperaktivite Belirtileri

Sınıfta:

• Yerinde duramama
• Sırasından kalkma
• Sürekli konuşma
• Sırayla beklemeyi öğrenmeme
• Koşma, tırmanma (uygunsuz zamanlarda)

Evde:

• "Sonsuz enerji"
• Sessiz oyun oynamama
• TV izlerken bile kıpır kıpır
• Uyku sorunları

Dürtüsellik Belirtileri

• Sırasını bekleyememe
• Başkalarının konuşmasını kesme
• Sonuçları düşünmeden hareket
• Risk alma (trafik vs.)

DEHB'nin Nedenleri

Genetik Faktörler

• Aileden birisinde DEHB varsa %25-50 risk
• Birden fazla gen etkili
• Beyindeki dopamin ve noradrenalin sistemleri

Nörobiyolojik

• Frontal lob gelişimi farklılıkları
• Executive function (yürütücü işlevler) zayıf
• Beyin yapısı farklılıkları (MRI'da görülebilir)

Çevresel (Tetikleyici)

• Hamilelikte sigara, alkol
• Erken doğum
• Düşük doğum ağırlığı
• Kurşun maruziyeti
• Beyin yaralanması

NOT: Ebeveyn hatası DEĞİLDİR!

Kayseri'de DEHB Değerlendirmesi

Kimler Değerlendirme Yapabilir?

• Çocuk psikologu
• Çocuk psikiyatristi
• Gelişimsel pediatrist

Değerlendirme Süreci

1. Klinik Görüşme:

• Ebeveyn görüşmesi
• Çocukla görüşme
• Gelişim geçmişi

2. Davranış Ölçekleri:

• Conners Ölçekleri
• Vanderbilt DEHB Skalaları
• Ebeveyn ve öğretmen formu

3. Okul Raporları:

• Öğretmen gözlemleri
• Akademik performans
• Sosyal ilişkiler

4. Ayırıcı Tanı: DEHB benzeri belirtiler gösterebilir:

• Öğrenme güçlüğü
• Anksiyete
• Depresyon
• Uyku bozukluğu
• Görme/işitme problemleri

Bunları ekarte etmek gerekir.

Kayseri'de DEHB Tedavisi

Çok Yönlü Yaklaşım

DEHB tedavisi ekip işidir:

1. Psikoeğitim:

• DEHB nedir?
• Çocuğunuzun beyni nasıl çalışıyor?
• Beklentileri ayarlama
• Güçlü yönlere odaklanma

2. Ebeveyn Eğitimi: Kayseri'de ebeveynlere:

• Davranış yönetimi teknikleri
• Pozitif pekiştirme
• Tutarlı kurallar
• Zaman aşımı stratejileri
• Ev düzeni ve rutinler

3. Çocukla Terapi:

• Sosyal beceri eğitimi
• Öz kontrol teknikleri
• Duygusal düzenleme
• Problem çözme

4. Okul Müdahaleleri: Kayseri okullarında:

• Öğretmen eğitimi
• Sınıf düzenlemeleri (önde oturma)
• Ekstra zaman (sınavlarda)
• Bireysel eğitim planı (BEP)

5. İlaç Tedavisi (Psikiyatrist):

• Metilfenidat (Ritalin, Concerta)
• Atomoksetin (Strattera)
• 6 yaş üstü
• Yan etkiler izlenmeli

Davranışsal Müdahaleler

Ödül Sistemi:

• Puan tablosu
• Hedef davranışlar
• Anında ödül
• Somut ve görsel

Örnek (Kayseri Aile): Hedef: Ödevleri tamamlama

• Her gün ödev bitir → 1 yıldız
• 5 yıldız → Hafta sonu Erciyes'te kayak

Rutinler:

• Sabah rutini (görsel çizelge)
• Ödev zamanı (her gün aynı saat)
• Uyku rutini
• Tutarlılık şart!

Kayseri'de DEHB ile Okul Hayatı

İlkokul

Zorluklar:

• Uzun süre oturamama
• Arkadaşlarla sorun
• Ödev tamamlayamama
• Not tutamama

Stratejiler:

• Kısa çalışma periyotları (25 dk + 5 dk mola)
• Hareket molası
• Görsel yardımcılar
• Olumlu pekiştirme

Ortaokul ve Lise

Kayseri liselerinde (Erciyes, Talas, vs.):

• Ders sayısı artışı
• Organizasyon ihtiyacı
• Akran baskısı
• Öz saygı sorunları

Destekler:

• Ajanda kullanımı
• Ders notları fotokopi
• Öğretmen desteği
• Arkadaş rehberliği

Üniversite

Erciyes Üniversitesi'nde DEHB olan öğrenciler:

• Ders seçimi (az ama yoğun vs. çok ama kolay)
• Zaman yönetimi
• Dikkat dağıtıcılardan kaçınma
• Öğrenci İşleri'nden destek

Yetişkinlerde DEHB

DEHB çocuklukta başlar ama %60'ı yetişkinlikte devam eder.

Yetişkin DEHB Belirtileri

Kayseri'de çalışan yetişkinlerde:

İş Hayatında:

• Projeleri bitirmeme
• Son takvimler (deadline) kaçırma
• Organizasyonsuzluk
• Ge çikme
• Sık iş değiştirme

İlişkilerde:

• Partneri dinlememe
• Unutkanlık (yıldönümleri)
• Dürtüsel kararlar
• Sıkılma, monotonluktan kaçma

Günlük Yaşam:

• Fatura ödemeyi unutma
• Evin dağınıklığı
• Zaman yönetimi
• Erteleme (procrastination)

Kayseri'de Yetişkin DEHB Tedavisi

• Bilişsel Davranışçı Terapi
• Koçluk (organizasyon becerileri)
• İlaç tedavisi
• İş düzenlemeleri

DEHB ile Yaşamak: Pratik Stratejiler

Ebeveynler için Kayseri'de

Ev Düzeni:

• Oyuncaklar için etiketli kutular
• Günlük çizelgeler (resimli)
• Sakin çalışma alanı (dikkati dağıtmayan)
• Tutarlı rutinler

Davranış Yönetimi:

• Kısa, net talimatlar ("Ayakkabılarını çıkar" - bir talimat)
• Göz teması kurarak söyleme
• Pozitif odak ("Koşma" yerine "Yavaş yürü")
• Anında geri bildirim

Öz Saygı:

• Güçlü yönleri vurgulama (yaratıcılık, enerji, mizah)
• "DEHB senin hatan değil"
• Küçük başarıları kutlama
• Etiketlemeden kaçınma ("Tembel" değil "Odaklanmakta zorluk çekiyor")

Öğretmenler için

Kayseri okullarında:

• Önde oturtma
• Ekstra açıklama
• Hareket izngi (silgiyi almak vs.)
• Olumlu pekiştirme
• Esneklik

DEHB'nin Güçlü Yönleri

Evet, DEHB zorluklar getirir ama avantajları da var:

✅ Yaratıcılık: Farklı düşünme ✅ Enerji: Sonsuz enerji (doğru kanalize edilirse) ✅ Hiperfokus: İlgi alanında derin odaklanma ✅ Spontanlık: Eğlenceli, canlı ✅ Dayanıklılık: Zorlukları aşma deneyimi

Birçok başarılı insan DEHB'lidir!

DEHB ve Eşlik Eden Durumlar

%60-70 DEHB'lide başka durum da var:

• Öğrenme Güçlüğü: Disleksi, diskalkulya
• Anksiyete Bozuklukları
• Depresyon
• Karşıt Olma-Karşı Gelme Bozukluğu (ODD)
• Tik Bozukluğu

Hepsi birlikte ele alınmalıdır.

Kayseri'de DEHB Kaynakları

Profesyonel Destek

• Çocuk Psikoloğu: Davranışsal terapi (Gevher Nesibe ofis)
• Çocuk Psikiyatristi: Tanı ve ilaç
• Özel Eğitim Uzmanı: Akademik destek
• Dil ve Konuşma Terapisti: (eşlik eden sorunlar varsa)

Eğitim Kaynakları

• DEHB Derneği (online)
• Ebeveyn destek grupları
• Kitaplar ve kaynaklar
• Online seminerler

Kayseri Okullarında

• Rehber öğretmen
• Özel eğitim koordinatörü
• BEP (Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı)

DEHB Tedavisinde İlaç vs. Terapi

İlaç Tedavisi

Avantajları:

• Hızlı etki (30-60 dakika)
• Dikkat ve impuls kontrolü artar
• Okul performansı düzelir

Dezavantajları:

• Yan etkiler (iştah azalması, uyku, büyüme)
• Bağımlılık endişesi (gerçekte düşük)
• Sosyal beceri öğretmez
• İlaç bırakınca etkisiz

Davranışsal Terapi

Avantajları:

• Beceri öğretir
• Uzun vadeli
• Yan etkisiz
• Öz saygıyı korur

Dezavantajları:

• Etkisi yavaş
• Ebeveyn/öğretmen çabası gerekir
• Zaman alıcı

Kombine (Önerilen)

Orta-şiddetli DEHB:

• İlaç + Davranışsal terapi
• En etkili yaklaşım
• MTA çalışması (geniş araştırma) destekliyor

Kayseri'de DEHB Terapi Süreci

İlk Değerlendirme

Gevher Nesibe ofisinde:

Ebeveyn Görüşmesi:

• Gelişim geçmişi
• Hamilelik ve doğum
• Mevcut belirtiler
• Aile öyküsü
• Okul durumu

Çocukla Değerlendirme:

• Oyun gözlemi
• Dikkat testleri
• Davranış örneklemesi

Ölçekler:

• Conners Ebeveyn-Öğretmen Ölçeği
• DEHB-DT Test Bataryası
• Dikkat testleri

Tedavi Planı

Kişiye özel plan:

Hafif DEHB:

• Sadece davranışsal müdahale
• Ebeveyn eğitimi
• Okul düzenlemeleri

Orta DEHB:

• Davranışsal terapi
• İlaç (tercihe göre)
• Okul desteği

Şiddetli DEHB:

• İlaç tedavisi (öncelikli)
• Yoğun davranışsal terapi
• Aile terapisi
• Özel eğitim

Ebeveyn Eğitim Programı

Kayseri'de 8-12 haftalık program:

Hafta 1-2: DEHB psikoeğitimi Hafta 3-4: Pozitif pekiştirme Hafta 5-6: Talimat verme ve uyum Hafta 7-8: Zaman aşımı ve disiplin Hafta 9-10: Ev ve okul rutinleri Hafta 11-12: Sosyal beceriler ve ilerleme

DEHB'li Çocuğa Kayseri'de Yaşam

Evde Stratejiler

Fiziksel Düzen:

• Sade, az eşyalı oda
• Etiketli düzenleyiciler
• Sakin renkler
• Çalışma köşesi (dikkat dağıtıcısız)

Zaman Yönetimi:

• Görsel zaman çizelgeleri
• Zamanlayıcı kullanma
• "5 dakika kaldı" uyarıları

Enerji Yönetimi:

• Bol fiziksel aktivite (parklar, spor)
• Yapılandırılmış oyunlar
• Hareket molaları

Kayseri'de Aktiviteler

DEHB'li çocuklar için ideal:

• Bireysel Sporlar: Yüzme, jimnastik, dans
• Takım Sporları: Basketbol, futbol (sosyal beceri)
• Sanat: Resim, müzik (yaratıcılık)
• Doğa: Erciyes yürüyüşleri, kamp

Beslenme

Yardımcı Olabilir:

• Protein ağırlıklı kahvaltı
• Omega-3 (balık)
• Düzenli öğünler
• Az işlenmiş gıdalar

Kaçınılması Gerekenler:

• Aşırı şeker
• Yapay renklendiriciler
• Kafein (cola, enerji içecekleri)

(Not: Beslenme tedavi değil, destekleyicidir)

DEHB ile Okul Başarısı

Akademik Stratejiler

Ödev:

• Kısa süreli çalışma (Pomodoro: 25 dk)
• Molalarla
• Ebeveyn yanında (başlangıçta)
• Görsel planlar

Sınav:

• Ekstra süre (okul ile görüşme)
• Sakin ortam
• Molalar
• Açık uçlu yerine çoktan seçmeli

Organizasyon:

• Renkli dosyalar (her ders)
• Günlük ajanda kontrolü
• Okul çantası düzeni
• Check-list'ler

Öğretmen İşbirliği

Kayseri'deki okullarla:

• Düzenli toplantılar
• İlerleme raporları
• Stratejilerin paylaşılması
• Tutarlılık (ev-okul)

Yetişkinlerde DEHB: Kayseri Perspektifi

Tanı Almamış Yetişkinler

Çocukluklarında tanı konmamış, şimdi zorluk yaşıyorlar:

• "Tembel" etiketlenmiş
• Potansiyellerine ulaşamamış
• Düşük öz saygı
• "Ben neden başaramıyorum?"

Kayseri'de Çalışan Yetişkinler

Stratejiler:

• Yapılacaklar listesi (dijital/kağıt)
• Hatırlatıcılar (alarm)
• Tek bir işe odaklanma
• Molalar
• Koçluk/mentorluk

DEHB Hakkında Mitler

❌ "DEHB gerçek değil, tembelliktir": Nörobiyolojik bir bozukluktur.

❌ "Sadece çocuklarda olur": Yetişkinlikte de devam eder.

❌ "İlaç bağımlılık yapar": Doğru kullanımda risk minimum.

❌ "Şeker nedenidir": Şeker katkıda bulunabilir ama neden değil.

✅ GERÇEK: DEHB gerçek, tedavi edilebilir bir nörogelişimsel durumdur.

DEHB Çocuğu Ebeveynlerine

Kayseri'deki annebaba:

Kendinize Şefkatli Olun:

• Mükemmel ebeveyn yoktur
• Elinizden gelenin en iyisini yapıyorsunuz
• Hata yapmak normal
• Destek alın

Kendinize Bakın:

• DEHB çocuğu yetiştirmek yorucudur
• Kendinize zaman ayırın
• Çift ilişkinizi ihmal etmeyin
• Kendi terapinizi alın (gerekirse)

Kardeşleri Unutmayın:

• DEHB olmayan kardeşler ihmal edilebilir
• Onlara da özel zaman
• Duygularını dinleyin
• Adil (ama eşit olmasa da) davranın

Kayseri'de DEHB Desteği Randevusu

DEHB değerlendirmesi, ebeveyn eğitimi ve çocuk terapisi için:

Gevher Nesibe Ofis:

• Çocuk ve ergen psikolojisi
• DEHB değerlendirme ve tedavi
• Ebeveyn danışmanlığı
• Okul işbirliği

İletişim: Tel: +90 536 872 06 38
Adres: Ofis A Plus Plaza Kat:2 No:15, Gevher Nesibe, Kocasinan, Kayseri
Randevu: İletişim Formu

Sonuç

DEHB zorlu bir durum olsa da, doğru destek ve stratejilerle DEHB'li çocuklar ve yetişkinler başarılı, mutlu yaşamlar sürebilir. Kayseri'de DEHB değerlendirmesi ve tedavisi için profesyonel destek mevcuttur.

DEHB çocuğunuzun ya da kendinizin "bozukluğu" değil, farklı çalışan bir beyindir. Doğru destek, anlayış ve stratejilerle, DEHB güçlü yönlere dönüştürülebilir.

---

Kayseri DEHB Tedavisi:
📞 +90 536 872 06 38
📍 Gevher Nesibe, Kocasinan, Kayseri
🌐 Randevu

Kayseri çocuk psikoloğu - DEHB değerlendirme ve tedavisi